Khmer Dictionary: អធិក
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary
-
អធិក
( គុ.គុនសព្ទ ) [អៈ-- ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ក្រៃ, ក្រៃលែង; លើស, លើសលែង, លើសលន់; ពន់ប្រមាណ; ពេក, ក្រៃពេក; ដែលថែម, បន្ថែម; ដែលបំពេញ; ដែលបង្រ្គប់; ផ្ទួន :
- ច្រើនអធិក ច្រើនក្រៃ;
- ដ៏អធិក ដ៏ក្រៃលែង;
- បីអធិក ច្រើនពេកក្រៃ, ច្រើនពន់ប្រមាណ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : កងទ័ពបីអធិក មុខគួរឲ្យភ្លឹក ភ្លាំងភ្លេចស្មារតី ប្រជានិករ ទាំងប្រុសទាំងស្រី អ្នកមានកូនខ្ចី តែងភ័យជាងគេ ។ (សរសេរក្លាយជា អធឹក ក៏មាន សម្រួលតាមសម្ផស្សកាព្យ ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ អ. ថ. អៈធិ-កៈ, ដូចជា
- អធិកតរភាព (--តៈរ៉ៈ--) ភាវៈច្រើនក្រៃលែង ។
- អធិកមាស ខែលើក គឺខែអាសាឍ ទី ២ ដែលលើកបង្រ្គប់តាមចន្ទគតិ (ខែអាសាឍទី ១ ហៅ បឋមាសាឍ, អធិកមាសហៅ ទុតិយា-សាឍ មាន ៣០ ថ្ងៃដូចគ្នា; ក្នុងឆ្នាំនោះមាន ១៣ ខែហៅថា ឆ្នាំមានអធិកមាស) ។
- អធិកវារៈ ឬ--ពារ ថ្ងៃលើក គឺថ្ងៃមួយដែលថែមត្រង់ខែជេស្ឋតាមចន្ទគតិ (ខែជេស្ឋនោះមាន ៣០ ថ្ងៃ) : ឆ្នាំមានអធិកវារៈ ។
- អធិកសុរទិន ឬ --សូរ្យទិន (--សុរ៉ៈ ឬ សូរ្យ៉--) ថ្ងៃមួយដែលលើកបន្ថែមត្រង់ខែកុម្ភៈតាមសុរិយគតិ (តាមធម្មតា, ខែកុម្ភៈមាន ២៨ ថ្ងៃ, កាលណាមានអធិកសុរទិនទៅជាមាន ២៩ ថ្ងៃ) ។ល។ មើលក្នុងពាក្យ អធម ទៀតផង) ។
Headley's Khmer-English Dictionary
-
អធិក
( adj ) [ʔaʔtʰɨk, ʔaʔtʰiʔkaʔ-]
to be huge, vast, immense, tremendous; magnificent; extreme, excessive.
-
អធិក
( adv ) [ʔaʔtʰɨk, ʔaʔtʰiʔkaʔ-]
extremely, excessively; repeatedly
-
ច្រើនអធិក
[craən ʔaʔtʰɨk] : very much, a great many
-
អធិកតរភាព
[ʔaʔtʰɨk tɑɑ rɔɔ pʰiep] : overwhelming / huge numbers
-
អធិកភាព
[ʔaʔtʰɨk pʰiep] : splendor, pomp
-
អធិកមាស
[ʔaʔtʰɨk mieh] : intercalary month (in the lunar calendar; in a lunar leap year, the eighth month, អាសាឍ is cancelled and replaced by two new months; the first month is called បឋមាសាឍ and the second or intercalary month is called ទុតិយាសាឍ់ both have 30 days)
-
អធិករណមណ្ឌប
[ʔaʔtʰɨk rɔɔ nɑɑ mʊəndɑp] : courtroom
-
អធិករណមាល
[ʔaʔtʰɨk rɔɔ nɑɑ miel] See: អធិករណមណ្ឌល
-
អធិករណលិខិត
[ʔaʔtʰɨk rɔɔ nɑɑ liʔkʰət] : verdict, sentence
-
អធិករណលេខកៈ
[ʔaʔtʰɨk rɔɔ nɑɑ leekʰaʔkaʔ] : court secretary
-
អធិករណលេខា
[ʔaʔtʰɨk rɔɔ nɑɑ leekʰaa] See: អធិករណលិខិត
-
អធិកលាភ
[ʔaʔtʰɨk liep~liepʰeaʔ] : appreciation, increase in value, plus-value
-
អធិកវត្សរ៍
[ʔaʔtʰɨk voat] : leap year
-
អធិកវារៈ
[ʔaʔtʰɨk viereaʔ] : epact, intercalary day (in the lunar calendar)
-
អធិកសុរទិន
[ʔaʔtʰɨk soʔraʔ tɨn] : intercalary day (in the solar calendar)
-
អធិកអធម
[ʔaʔtʰɨk ʔaʔtʰum] : to be noisy, loud; hearty, cordial, enthusiastic; festive, splendid, glorious; solemn, ceremonial