Khmer Dictionary: ស៊ី

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

ស៊ី ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) ( ព. សា.ពាក្យសាមញ្ញ ( ពាក្យធម្មតា ឬ ពាក្យផ្សា ) )
បរិភោគភោជនាហារ ។ និយាយចំពោះអ្នកបរិភោគ, ប្រើតាមថ្នាក់បុគ្គលដូច្នេះគឺ សម្រាប់ក្សត្រិយ៍ថា សោយ (ខ្មែរបុរាណប្រើ ស្វោយ); សម្រាប់បព្វជិតថា ឆាន់; សម្រាប់មន្រ្តីធំថា ពិសាក្រយា; សម្រាប់មន្រ្តីតូចនិងសាធារណជនដែលគួរគោរពថា ពិសា; សម្រាប់សាធារណជនធម្មតាឬជនស្មើគ្នាថា ហូប; ពាក្យកណ្ដាលថា បរិភោគ; សម្រាប់សាធារណជនអ្នកតូចជាង, និយាយគួរសមថា អាស្រ័យ : មើលនាំគ្នាអាស្រ័យបាយទៅ !; ពាក្យសាមញ្ញសម្រាប់សាធារណជនថា ស៊ី (បុរាណថា ឆី); ពាក្យលំអុតសម្រាប់កូនតូចថា ញ៉ាំ; ពាក្យសាមញ្ញទ្រគោះមើលងាយថា ច្រាស, ច្រាសច្រំ, បុះ, បុះច្រាស, សុល, អំពះ ។ និយាយចំពោះខ្លួនឯងជាអ្នកបរិភោគ បើនិយាយតាមថ្នាក់ដូច្នេះគឺ ក្នុងទីចំពោះព្រះភក្រ្តក្សត្រិយ៍ថា ទទួលព្រះរាជទាន; ក្នុងទីចំពោះមុខឥស្សរជនក្រៅពីក្សត្រិយ៍ ឬចំពោះមុខសាធារណជន ដែលគួរគោរពថា ទទួលទាន; ចំពោះមុខសាធារណជនយ៉ាងកណ្ដាលថា បរិភោគ; ចំពោះគ្នាស្មើថា អាស្រ័យ ឬថា ស៊ី; ចំណែកខាងបព្វជិតថា ឆាន់ (ដូចជាអ្នកដទៃនិយាយចំពោះមករកខ្លួនដែរ) : អាត្មាឆាន់រួចហើយ; ឥស្សរជននិយាយពីខ្លួនឯងជាអ្នកបរិភោគទៅរកសាធារណជនតូចជាងថាអាស្រ័យ, ឬនិយាយដោយគួរសមថា ទទួលទាន ។ល។ ពាក្យ ស៊ី នេះ ប្រើសំដៅ សេចក្ដីចំពោះ និង សេចក្ដីប្រៀប បានជាអនេក, ដូចជា ស៊ីការប្រាក់ យកការប្រាក់, បានការប្រាក់ជាប្រយោជន៍ ។
- ស៊ីកម្រៃ យកកម្រៃ ឬគៃឲ្យបានកម្រៃខ្លះ ។
- ស៊ីកម្លាំង ពឹងកម្លាំងគេ ឬរស់ដោយសារគេចិញ្ចឹម : មាតាបិតាស៊ីកម្លាំងបុត្រ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ស៊ីព្រោះលោះកម្លាំងផង) ។
- ស៊ីក្នុង ឬ - ស៊ីរូង រូងសាច់ចូលទៅក្នុង : ដំបៅស៊ីក្នុង ។
- ស៊ីក្រចក ចាប់ត្រង់សាច់ក្បែរក្រចកមើលមិនជា : ស្រែងស៊ីក្រចក ។
- ស៊ីក្រោមភ្នែក បំបាត់នៅមុខឬលួចប្រពន្ធគេបានដោយងាយ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) វែក ១ ន. ផង) ។
- ស៊ីខាវ ជក់ខ្យល់ចំហៀងឬទទឹង : ក្តោងស៊ីខាវ ។
- ស៊ីខ្វាត់បំបាត់ពន្ធ កិបឬលួចយកប្រាក់បង់ខ្វាត់ទាំងបំបាត់ប្រាក់ពន្ធដារផង ។
- ស៊ីគំនិត ឬ - ស៊ីប្រាជ្ញា លួចគំនិតគ្នា, ដេញគំនិតគ្នា, លួចល្បិចគ្នា ។
- ស៊ីគ្នា ត្រូវគ្នា, ដូចគ្នា, សមគ្នា; លើសគ្នា : គំនិតស៊ីគ្នា គំនិតត្រូវគ្នា; សំឡេងមិនស៊ីគ្នា សំឡេងមិនត្រូវគ្នា; ចំណេះមិនស៊ីគ្នាទេ ចំណេះមិនលើសគ្នាទេ ។
- ស៊ីចាយ ចាយវាយស៊ីផឹកតាមតែប្រទះ ។
- ស៊ីចុក (ព. សា.) ស៊ីស្លាចុកថ្នាំ; ចិញ្ចឹមជីវិតតាមប្រក្រតី ។
- ស៊ីចុកបុកទំពា (ព. សា.) ស៊ីចាយអស់គង់ជាមួយគ្នា, អត់ឃ្លានមានស៊ីជាមួយគ្នា ។
- ស៊ីចំណេញ យកចំណេញ ។
- ស៊ីជី ចាប់យកជាតិជី, ស្រូបយកជាតិជី : ដីស៊ីជី ។
- ស៊ីជើង កាត់សាច់ចង្វែកម្រាមជើង : ទឹកស៊ីជើង ។
- ស៊ីជំនោរ ឬ - ស៊ីបញ្ជោរ ឡើងបញ្ចោរ : មនុស្សស៊ីជំនោរ ។
- ស៊ីជម្រៅ ឬ - ស៊ីទឹកជ្រៅ ដែលមានបាតជ្រៅ (ចំពោះតែនាវា) : ទូកស៊ីជម្រៅ (ព. ផ្ទ. ស៊ីរាក់ ឬ ស៊ីទឹករាក់) ។
- ស៊ីឈ្នួល ធ្វើការយកឈ្នួល, ទទួលជួលឲ្យគេ ។
- ស៊ីតូច ចាយវាយតូចឬស៊ីម្ហូបតិចមុខ (ព. ផ្ទ. ស៊ីធំ) ។
- ស៊ីថោក យកតម្លៃថោក, យកថ្លៃតិច (ព. ផ្ទ. ស៊ីថ្លៃ) ។
- ស៊ីថ្លៃ យកថ្លៃច្រើន (ព. ផ្ទ. ស៊ីថោក) ។
- ស៊ីទម្លាក់ ឬ - ស៊ីយាងយាវ និយាយពីទូកងមាឌរឹង បានតែអុំទម្លាក់ច្រវាឲ្យយាងយាវមួយៗទើបលឿន : ទូកនេះស៊ីទម្លាក់ អុំសាប់មិនលឿនទេ (ព. ផ្ទ. ស៊ីសាប់) ។
- ស៊ីធំ ស៊ីម្ហូបច្រើនមុខឬចាយវាយធំ (ព. ផ្ទ. ស៊ីតូច) ។
- ស៊ីនុយ ត្របាក់នុយ, លេបនុយ ។ ព. ប្រ. ស៊ីសំណូក ។
- ស៊ីនៅមុខ បំបាត់យកនៅមុខ ឬលួចនៅមុខ ។
- ស៊ីប្រាក់ ឬ - ស៊ីប្រាក់កាស បំបាត់ប្រាក់ (មានបំបាត់បា្រក់រាជការជាដើម) ឬ យកប្រាក់សំណូក ។
- ស៊ីប្រាក់ខែ បានប្រាក់ដែលត្រូវបើកតាមកំណត់ពេញរៀងរាល់ខែ (មាសិក) ។
- ស៊ីប្រាក់ថ្លៃ បានប្រាក់ដែលត្រូវបើកតាមកំណត់ត្រឹមតែថ្លៃដែលធ្វើការ (ទិនិក) ។
- ស៊ីប្រាក់រ៉ឺត្រែត, ស៊ីរ៉ឺត្រែត ឬ - ស៊ីប្រាក់កម្រៃ បានប្រាក់ដែលខ្លួនអ្នករាជការចាស់ត្រូវបានរៀងរាល់ខែ (ដោយមិនបាច់ធ្វើរាជការ គឺចូលនិវត្តន៍) ។
- ស៊ីប្រេង បង្អស់ប្រេង, ចុះប្រេង : រថយន្តអ្នក ស៊ីប្រេងតិចជាងរបស់ខ្ញុំ ។
- ស៊ីផឹក ស៊ីផងផឹកស្រាផង ។
- ស៊ីផេះ ! ឬ - ស៊ីតែផេះ ! (ព. សា.) គ្មានអ្វីស៊ី (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ផេះ ផង) ។
- ស៊ីផ្តាច់ស្រុក យកប្រយោជន៍បានពីស្រុកមួយទាំងមូល ។ ព. ប្រ. លេងឈ្នះកាយយកគ្រាប់ទាំងអស់ពីក្នុងរន្ធមិនឲ្យអ្នកម្ខាងដើរផងបាន (ក្នុងល្បែងបាយខុំ) ។
- ស៊ីផ្លែត្នោត ត្រូវគេបញ្ឆោតឬចាញ់បោកគេ ។
- ស៊ីផ្អែម ស៊ីចំណីផ្អែម ។ ព. ប្រ. រកបានដោយងាយៗ, មានចំណេញងាយៗ, ងាយបានប្រាក់ ។
- ស៊ីពីក្រោយខ្នង យកបានពីក្រោយខ្នង ឬបំបាត់យកបានមិនឲ្យដឹងខ្លួន ។
- ស៊ីពីមុខ យកបានពីមុខឬបំបាត់យកពីមុខ ។
- ស៊ីព្រោះលោះកម្លាំង មិនធ្វើការនឿយហត់ព្រមទាំងបានសុខស្រួលដោយសារកូនឬកូនសិស្សចិញ្ចឹមរក្សា ។
- ស៊ីម៉ង់ ស៊ីក្នុងមួយរន្ធបានតែគ្រាប់មួយម៉ង់ៗ (ក្នុងល្បែងបាយខុំ) ។ ព. ប្រ. គួរនឹងបានច្រើន បែរជាបានតែមួយគត់ឬគួរនឹងបានចំណែកច្រើនទៅជាបានតែមួយចំណែក ។
- ស៊ីមិនមុត ធ្វើការមិនកើតឬយកប្រយោជន៍មិនបាន ។
- ស៊ីមួយចំហៀងស្រុក បានប្រយោជន៍ពីក្នុងស្រុកចំនួនពាក់កណ្ដាល ។ ព. ប្រ. លេងឈ្នះកាយយកគ្រាប់ពីប៉ែកខាងគេអស់ទាំង ៥ រន្ធ (ក្នុងល្បែងបាយខុំ)។
- ស៊ីមេកូន យកទាំងមេទាំងកូន ឬយកទាំងម្តាយទាំងកូន ។ ព. ប្រ. ស៊ីម្ដងពីររន្ធ (ល្បែងបាយខុំ) ។
- ស៊ីរាក់ ឬ - ស៊ីទឹករាក់ ដែលមានបាតរាក់ (ចំពោះតែនាវា) : ទូកស៊ីរាក់ (ព. ផ្ទ. ស៊ីជម្រៅ ឬ ស៊ីទឹកជ្រៅ) ។
- ស៊ីរះសងខាង ចេះរេបែរលៃលកយកប្រយោជន៍ឲ្យបានពីមនុស្សទាំងពីរខាង ។ ព. ទ. បុ. នាងតីស្មាគាង ស៊ីរះសងខាងមិនឲ្យឃ្នើសចិត្ត និយាយពីអ្នកដែលចេះផ្គាប់ចិត្តមនុស្សទាំងពីរខាង ដែលទាស់អធ្យាស្រ័យគ្នា មិនឲ្យអាក់អន់ចិត្តយកលើខ្លួនផង ឲ្យកើតប្រយោជន៍មកលើខ្លួនផង ដូចជាស្រីម្នាក់ឈ្មោះ តី ដែលមានប្តីពីរចេះផ្គាប់ចិត្តប្តីទាំងពីរនាក់មិនឲ្យអាក់អន់ ។
- ស៊ីវេលា អស់វេលា, ខាតវេលា : ការនុះស៊ីវេលាច្រើនណាស់ ។
- ស៊ីសាច់ បរិភោគសាច់ ។ ព. ប្រ. ខឹងខ្លាំង, ខឹងខ្លាំងស្ទើរហ៊ានស៊ីសាច់ : ខឹងស៊ីសាច់ ។
- ស៊ីសាច់ខ្នង (ព. ប្រ.) ស៊ីសំណូក ។
- ស៊ីសាប់ និយាយពីទូក-ងមាឌទន់បានតែអុំសាប់ឲ្យញាប់ច្រវាទើបលឿន : ទូកនេះស៊ីសាប់ អុំយាងយាវមិនលឿនទេ (ព. ផ្ទ. ស៊ីទម្លាក់ ឬ ស៊ីយាងយាវ) ។
- ស៊ីសោហ៊ុយ ចុះសោហ៊ុយ, ត្រូវចាយប្រាក់តាមការប្រកប : ការនុះមិនស៊ីសោហ៊ុយច្រើនប៉ុន្មានទេ ។
- ស៊ីសំ ស៊ីរំអិលគ្នាឯង (និយាយតែពីត្រីរំអិលពួកខ្លះ) : ត្រីឆ្លាំងស៊ីសំ ត្រីឆ្លាំងដែលប្រជុំគ្នាជាពួកជាហ្វូងចចឹកស៊ីតែរំអិលគ្នាឯង ។
- ស៊ីសំណូក ទទួលយកប្រាក់ឬរបស់ដែលគេសូក ។
- ស៊ីសំណែន ស៊ីភោជនដែលគេសែន ។ ព. ប្រ. ស៊ីសំណូក ។
- ស៊ីឡឹប កិបបំបាត់យក ។
- ស៊ីអាចម៍ផឹកទឹក (ព. សា.) អកអាចម៍អាភៀនហើយផឹកទឹក រំលេមលេបជាមួយនឹងទឹកទៅ (លេបអាចម៍អាភៀន) ។ល។
ស៊ី ( ន.នាមសព្ទ ) ( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
ព័ណ៌, សម្បុរ ។
- ស៊ីនួន : សម្បុរ-សលាយលឿងខ្ចីបន្តិចៗ, សម្បុរ-សលឿងខ្ចីប៉ផូរ ។ល។
ស៊ី--
(មើលក្នុងអត្ថន័យរបស់ពាក្យ ស៊ី ១ កិ.) ។
ស៊ីគោល ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ដាក់កោយបោះលើក្បាលចង្គង់យឹតមេដៃឬម្រាមដៃមួយបាញ់តម្រង់ផ្តួលកោយដាំ (ក្នុងល្បែងអង្គញ់) ។
ស៊ីញេ ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) [--ញ៉េ]
ចុះហត្ថលេខា គឺសរសេរឈ្មោះខ្លួនដោយដៃខ្លួនឯង តាមចំណាំដែលធ្លាប់តែសរសេររៀងមកយ៉ាងណាក៏ឲ្យនៅជាយ៉ាងនោះ (បារ. Signer) : គាត់មិនព្រមស៊ីញេ... (សព្វថ្ងៃនេះប្រើពាក្យថា ចុះហត្ថលេខា តាមសម័យនិយម) ។ ន. ហត្ថលេខា គឺឈ្មោះរបស់ខ្លួនដែលខ្លួនបានសរសេររួចហើយ ដោយដៃខ្លួនឯងតាមចំណាំរៀងមក (បារ. Signature ស៊ីញ៉ាតួរ); សព្វថ្ងៃនេះប្រើពាក្យ ហត្ថលេខា តាមសម័យនិយមរបស់ប្រទេសកម្ពុជាឯករាជ្យ អព្យាក្រឹតទៅហើយ; រ. ស. ជា ព្រះហស្ដលេខា; ទ្រង់ឡាយព្រះហស្ដលេខា ។ល។ (គួរកុំច្រឡំ ហស្ដ ជា ហស្ថ) ។
ស៊ីប៉ារេត ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) [--រ៉េត]
ដាក់កោយបោះលើផែនដី យឹតម្រាមដៃមួយផ្ទប់នឹងដីបាញ់តម្រង់ផ្តួលកោយដាំ (ក្នុងល្បែងអង្គញ់) ។
ស៊ីមឹង ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
សម្ដែងអាការខ្មាំងមឹលរកគ្នា; តស៊ូឥតញញើត: ស៊ីមឹងរកគ្នា ។ កិ. ដែលខ្មាំងមឹលរកគ្នា : ចិត្តស៊ីមឹង, សម្ដីស៊ីមឹង ។
ស៊ីម៉ងត៍ ( ន.នាមសព្ទ ) [--ម៉ង់ ] ( បារ.បារាំង ( ភាសាបារាំងសែស ) )
(Ciment) កំបោរវិសេស កាលណាសើមឬទទឹកឆាប់រឹង មានអាការជាថ្មសាច់រឹង ។
- ស៊ីម៉ងត៍អារម៉េ (បារ. Ciment armé) បាយអលាយផ្សំដោយស៊ីម៉ងត៍, ខ្សាច់, ក្រួស, ដែក : ចាក់ស៊ីម៉ងត៍អារម៉េ (ហៅ បេតុង ឬ បេតុងអារម៉េ ក៏បាន; បារ. Béton ឬ Béton armé : ផ្ទះចាក់បេតុង ឬ ផ្ទះបេតុងអារម៉េ) ។
ស៊ីរ៉ូប៍ ( ន.នាមសព្ទ ) [--រ៉ូ ] ( បារ.បារាំង ( ភាសាបារាំងសែស ) )
(Sirop) ទឹកស្អិតមានរសផ្អែម លាយដោយមានគ្រឿងផ្សំមានស្ករ-សឬស្ករក្រាមនិងរសជាតិផ្លែឈើជាដើម ប្រើជាគ្រឿងផឹក (ភេសជ្ជៈ) : ស៊ីរ៉ូប៍ខាប់, ស៊ីរ៉ូប៍រាវ, ស៊ីរ៉ូប៍ក្រូចឆ្មារ ។
ស៊ីវិឡាត ( ន.នាមសព្ទ )
ដែកសម្បុរ-ស ដែលប្រើធ្វើប៉ោតប្រេងកាតជាដើម (មកពីប្រទេសក្រៅ) : ដែកស៊ីវិឡាត, ប៉ោតស៊ីវិឡាត ។

1 2 Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary

ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to eat, consume (food or fuel); to guzzle, devour; to corrode (as rust or an acid) (used for animals feeding; with humans it is intimate in urban centers but may be used more generally in rural areas. The following words which translate as `to eat' in English are used in Cambodian: ច្រាស, ច្រាសច្រំ, បុះ, បុះច្រាស, សុល, អំពះ are all vulgar terms conveying the idea of cramming food into the mouth; ឆាន់ is used for Buddhist monks; ញ៉ាំ is a polite term used for the speaker and for persons younger than or the same age as the speaker; ទទួលទាន is respectful; ទទួលព្រះរាជទាន is used by the king referring to himself; បរិភោគ is used to refer to persons of lower rank than the speaker or by persons of lower rank referring to themselves; ពិសា is a polite form used for persons of equal or higher rank; ពិសាក្រយា is used for high officials; ស៊ី is a common neutral or intimate term used especially of animals; សោយ is used of royalty; ហូប is a common rural term; it is used for persons of the same age or rank and is somewhat more polite than ស៊ី not used for animals; ហូប was the favored term by the KR; អាស្រ័យ is used of lower ranking or younger persons; more polite than បរិភោគ )
ស៊ី ( n ) [sii] - detail »
shellac

Reference: ស៊ីឡិច
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to bite / take hold (of tools, brakes); to engage (of gears)
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to take a bribe
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to require, demand, take / use up (time)
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to extract, derive, acquire, gain; to win (of the dealer in a card game); to take advantage of
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to earn (wages); to live / feed (on)
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to combine (with), go (with), harmonize (with); (of colors) to match; to suit, fit
ស៊ី ( n ) [sii] - detail »
color
ស៊ី ( v ) [sii] - detail »
to make love, have sexual intercourse

Next >>