Khmer Dictionary: ប្រែរយ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ទុក្ខំ ( ន.នាមសព្ទ ) [ទុក-ខ័ង ]
(ទុះខំ “រីសេចក្ដីទុក្ខ, សេចក្ដីលំបាក”) ពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងត្រៃលក្ខណ៍ ច្រើននិយាយរួមទាំង ៣ ម៉ាត់ថា អនិច្ចំ, ទុក្ខំ, អនត្តា គឺសេចក្ដីមិនទៀង (ព្រោះមានការប្រែប្រួលជាធម្មតា), ជាទុក្ខ ឬនាំមកនូវទុក្ខ (ព្រោះមានការព្រួយលំបាកមិនចេះអស់មិនចេះហើយ), មិនមែនជារបស់ខ្លួន (ព្រោះមិនស្ដាប់បង្គាប់, មិនលុះក្នុងអំណាចចិត្ត ឬព្រោះមិនមានខ្លឹមសារ) ។ ប្រើជាឧទានវាចា ពាក្យបន្លឺ ដោយសេចក្ដីព្រួយខ្លាំង ឬដោយសេចក្ដីសំវេគក៏មាន ឱ ទុក្ខំ ! “ឱសេចក្ដីព្រួយលំបាក !”; ចួនកាលថា អហោ ទុក្ខំ ! “ឱសេចក្ដីទុក្ខព្រួយ !”; ឬថា អហោ ទុក្ខំ ទុក្ខំ ! “ឱទុក្ខព្រួយណាស់ហ្ន៎” (ច្រើនមានប្រើតែក្នុងសាស្ត្រាទេសន៍ ប្រែរយបុរាណ) ។
គោធិក ( ន.នាមសព្ទ )
ទន្សង, ត្រកួត (ពាក្យនេះ មានប្រើតែក្នុងសាស្ត្រាប្រែរយ និងសាស្ត្រាល្បែងពាក្យកាព្យបុរាណខ្លះ) ។
បរមិន្ទ ( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ ) [ប៉ៈរ៉ៈមិន ឬ ប៉ៈរ៉ៈមេន ]
(បរម + ឥន្ទ > បរមិន្ទ; បរម + ឥន្ទ្រ > បរមេន្ទ្រ) ដែលជាធំក្រៃលែង; អ្នកដែលជាធំក្រៃលែងជាងពួកមនុស្ស (ក្សត្រិយ៍ទ្រង់រាជ្យ) : បពិត្រព្រះបរមិន្ទ នរិន្ទនរបតី ស្រីសម្មតិទេព ក្សត្រថ្លៃប្រសើរអើយ... (ពាក្យទេសនាប្រែរយជាពាក្យកម្រងកែវក្នុងសម័យបុរាណ មានសាស្ត្រាមហាជាតក៍ជាដើម) ។ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : សូមព្រះបរមិន្ទនរាធិបតិន្ទ ទ្រង់ព្រះមេត្តា ប្រទានឱកាស ឲ្យរាស្រ្តប្រជា ចូលគាល់ក្សត្រា នាគ្រាឥឡូវ ។
បុណ្ឌរិក ( ន.នាមសព្ទ ) [បុន-ឌៈ--]
(បុណ្ឌរីក) ឈូក-ស; ស្វាយ-ស; ខ្លាធំ; ឈ្មោះបកតិសំខ្យាជាន់ខ្ពស់ចំនួនមួយរយសែនកុមុទ; ឈ្មោះត្រកូលដំរីមួយពួកដែលរាប់បញ្ចូលក្នុងត្រកូលដំរី ១០ ពួក (ពាក្យនេះមានប្រើតែក្នុងព្រះត្រៃបិដកនិងសាស្ត្រាប្រែរយបុរាណខាងព្រះពុទ្ធសាសនា) ។
ប្រែ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ត្រឡប់, ងាក, បែរ, ឃ្លាតចាកប្រក្រតី; ផ្លាស់; បំបែរ; បង្វែរ; ក្លាយ :
- ប្រែខ្លួន បំបែរខ្លួនឲ្យត្រឡប់ពីម្ខាងទៅម្ខាង;
- ប្រែគំនិត ផ្លាស់គំនិត;
- ប្រែចិត្ត ងាកចិត្ត;
- ប្រែទំនុក ផ្លាស់ទំនុក;
- ប្រែធាតុ បង្វែរធាតុឲ្យបែរផ្សេងចាកប្រក្រតីដើម;
- ប្រែប្រួល ប្រែចុះប្រែឡើង ឬប្រែត្រឡប់ខុសពីប្រក្រតីដើម;
- ប្រែពាក្យ ឬ - ប្រែសម្ដី បំបែរពាក្យឬសម្ដីឲ្យឃ្លាតខុសពីដំណើរដើម;
- ប្រែភាសា ស្រង់សេចក្ដីពីភាសាមួយជាភាសាផ្សេង ។
- ប្រែរយ ន. គម្ពីរ, សាស្ត្រាដែលអ្នកប្រាជ្ញបានប្រែចេញពីបាលី ចងក្រងជាពាក្យរាយ ពុំមែនជាពាក្យកាព្យទេ ប៉ុន្តែមានចួនរណ្ដំជាកម្រងកែវខ្លះដោយអន្លើៗ : គម្ពីរប្រែរយ, សាស្ត្រាប្រែរយ ។
- ប្រែរៀងសេចក្ដី កិ. ប្រែពីភាសាមួយមកជាភាសាមួយ ដូចជាប្រែពីបាលីមកជាខ្មែរជាដើម, ក្នុងប្រយោគនីមួយៗ មួយសង្កាត់ៗ បណ្ដោយពីខាងដើមរៀងទៅតាមដំណើរសេចក្ដីមកជាខ្មែរ ។ ព. ផ្ទ. ប្រែលោតប្រយោគ ។
- ប្រែលោតប្រយោគ (--យោក) កិ. ប្រែពីបាលីឬពីសំស្ក្រឹតក្នុងប្រយោគមួយៗមកជាខ្មែរ ដោយលោតផ្លោះតាមដំណើរសេចក្ដីខ្មែរ ។ ព. ផ្ទ. ប្រែរៀងសេចក្ដី ។
- ប្រែសាច់ប្រែឈាម ក្លាយសាច់ឈាមឃ្លាតខុសពីភាពមុន ។
- ប្រែសម្បុរ ក្លាយសម្បុរខុសពីប្រក្រតីដើម ។ល។
ផុស្សតី ( ន.នាមសព្ទ ) [ផុស-សៈដី ]
នាមព្រះនាងទេវីជាព្រះមាតានៃព្រះវេស្សន្តរក្នុងវេស្សន្តរជាតក (មហាជាតក៍) :
- ព្រះនាងផុស្សតី ជាព្រះអគ្គមហេសីនៃព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យ...។ មហាជាតក៍ប្រែរយប្រើក្លាយជា សុបារសុបតី ឬ សុបារសបតី ឃ្លាតឆ្ងាយណាស់អំពីបាលីមហាវេស្សន្តរជាតក ។
រាំងគន្លង ( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលមានបន្ទះចុងកន្ទុយទទឹងចន្លោះជើងក្រោយទាំងពីរ (ចំពោះតែកន្ទុយដំរី) : កន្ទុយរាំងគន្លង (ដំរីដែលមានលក្ខណៈកន្ទុយយ៉ាងនេះរាប់ថាជាដំរីមង្គលប្រសើរ) : ... មានដំណើរល្គាយល្គងកន្ទុយរាំងគន្លង បោសព្រះធរណី (ព. ទេ. ក្នុងមហាវេស្សន្តរជាតកប្រែរយ) ។ ដែលការពារមិនឲ្យគេចូលមកក្នុងគន្លងឬក្នុងនាទីរបស់ខ្លួន : មាន់រាំងគន្លង ។ ដែលដើរខុសផ្លូវដោយបែរគូទចេញក្រៅហាក់ដូចជារាំងទទឹងគន្លង : គោរាំងគន្លង ។

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

ប្រែ ( n ) [prae] - detail »
prose text (usually religious in nature) that has been translated from Pali
See:គម្ពីរប្រែរយ, សាស្ត្រាប្រែរយ
Reference: ប្រែរយ