Khmer Dictionary: ក្រមួន

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ក្រមួន ( ន.នាមសព្ទ )
វត្ថុមានពណ៌លឿង, លឿងចាស់, លឿងខ្ចី ឬពណ៌សក៏មាន ជាវត្ថុមានអាការទន់ស្អិត ធ្វើជាទៀនអុជបាន, កើតពីទឹកមាត់ឃ្មុំ ។
- ក្រមួនមាត់ គឺក្រមួនដែលស្លលាយនឹងប្រេងនិងគ្រឿងក្រអូបឯទៀត សម្រាប់លាបបបូរមាត់ ។ សាច់ខ្យងដែលមានពណ៌លឿង បែបក្រមួន ក៏ហៅ ក្រមួន ដែរ ។
ដន្លាប់ ( ន.នាមសព្ទ )
ក្លងសម្រាប់ដាក់ក្រមួនមាត់ : ដន្លាប់ភ្លុក ។
តាំងយូ ( ន.នាមសព្ទ )
ឆត្រក្រាញឫស្សីប្រទាក់ស្រេះអំបោះពាសក្រដាសស្វិតជ្រលក់ជ័រ ឬសំពត់ជ្រលក់ជ័រ, ជ្រលក់ក្រមួនឃ្មុំ ដងឫស្សីឬឈើមូល មានគន្លឹះ សម្រាប់ទប់ដូចឆត្រទាំងពួងដែរ មានព័ណ៌ផ្សេងៗជារបាំងភ្លៀងនិងកម្ដៅថ្ងៃ : នៅសហភាពភូមា មានតាំងយូសំពត់ច្រើនបែប ធំក៏មាន ជំទើរក៏មាន តូចក៏មាន; គួរខ្មែរយើងនាំគ្នាធ្វើតាំងយូឲ្យមានសម្បូណ៌ក្នុងប្រទេសយើងឡើង ព្រោះជារបរមិនក្រធ្វើប៉ុន្មានទេ រាប់ចូលក្នុងសេដ្ឋកិច្ចរបស់អាស៊ីទ្វីប ។
ទឹក ( ន.នាមសព្ទ )
(ទក) ធាតុរាវ, តាមកំណើតដើមឥតព័ណ៌ ឥតក្លិន, ជារបស់មានប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់ សម្រាប់ពួកមនុស្សសត្វ, មានត្រូវផឹក, ងូតជាដើម ។
- ទឹកកក ន. ដុំទឹកដែលកកដោយអាកាសត្រជាក់ខ្លាំង ឬដោយគ្រឿងម៉ាស៊ីនធ្វើឲ្យកក ។
- ទឹកកាម ទឹកខាប់អន្លាយស្អិតដែលឃ្លាតចេញចាកកាយតាមបស្សាវមគ្គ ... (ព. ព. ។ ព. គ. ទឹកអសុចិ ឬ ទឹកសុក្កៈ; ព. ខ្ព. អសុចិ ឬ សុក្កៈ ) ។
- ទឹកក្រុត ថ្នាំរាវសម្រាប់បង្កាត់លោហជាតិ ។
- ទឹកក្លស់ទឹកស័ង្ខ ទឹកមង្គលដែលស្រោចលើព្រះសិរព្រះរាជា ក្នុងកាលដែលអភិសេកឲ្យពេញទីស៊ប់ជាព្រះមហាក្សត្រទ្រង់រាជ្យ (ហៅមុទ្ធាភិសិត្តរាជ្យ) ។
- ទឹកខ្មេះ ទឹកជូរដែលកើតអំពីបាយស្រាជាដើម ។
- ទឹកខ្មៅ ទឹកមានព័ណ៌ខ្មៅ ឬមានព័ណ៌ដោយយ៉ាងៗសម្រាប់សរសេរ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទឹកសរសេរ) ។
- ទឹកគ្រឿង ទឹកជ្រលក់អន្លក់ធ្វើដោយត្រីសាប ឬត្រីឆ្អើរលាយនឹងព្រហក់ ឬកាពិនិងគ្រឿងច្រើនមុខមានម្ជូរនិងស្លឹកជីរខ្ទឹមជាដើម ។
- ទឹកឃ្មុំ ទឹកផ្អែមដែលឃ្មុំបង្កើតក្នុងសំបុក ។
- ទឹកច័ណ្ឌ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ចណ្ឌ ឬ ច័ណ្ឌ) ។
- ទឹកចត់ ឬ - ទឹកអម្ចត់ ទឹកមានរសចត់ គឺទឹកជ្រលក់ចីវររបស់ពួកបព្វជិតក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ។
- ទឹកចិត្ត (--ចិត) ទឹករក្សាចិត្ត គឺទឹកដែលនៅក្នុងបេះដូង, ចិត្ត ។
- ទឹកឆា ឈ្មោះកន្លែងទឹកជ្រោះជាទីកំសាន្តមួយ មានទឹកថ្លាស្អាតហូរជានិច្ច នៅក្នុងស្រុកព្រៃឈរខេត្តកំពង់ចាម ។
- ទឹកឈូ ឈ្មោះកន្លែងទឹកជ្រោះជាទីកំសាន្តមួយមានទឹកថ្លាស្អាតហូរជានិច្ចនៅក្នុងខេត្តកំពត ។
- ទឹកដប់ ឈ្មោះមាសមួយប្រភេទ ដែលល្អវិសេសជាងមាសទាំងពួង : មាសទឹកដប់ ។
- ទឹកដម (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ដម) ។
- ទឹកដូង ទឹកដែលកើតនៅក្នុងផ្លែដូង (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ចាក់ទឹកដូង) ។
- ទឹកដោះ ទឹកដែលចេញពីដោះ មានពណ៌សមានរសផ្អែម : ទឹកដោះមនុស្ស, ទឹកដោះគោ, ទឹកដោះពពែ...។
- ទឹកដោះខាប់ ទឹកដោះគោដែលគេរំងាស់ឲ្យខាប់ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គោរស ផង) ។ ទឹកដោះខ្លា ឈ្មោះស្មៅមួយប្រភេទ ។ ទឹកដោះជូរ ទឹកដោះគោដែលគេទុកឲ្យជូរ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គោរស ផង) ។
- ទឹកដោះជូរឡើងពពុះ ទឹកដោះគោដែលគេទុកឲ្យឡើងពពុះ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គោរស ផង) ។
- ទឹកដោះថ្លា ទឹកដោះគោដែលគេរំងាស់ទាល់តែឡើងថ្លា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គោរស ផង)។
- ទឹកដោះរាជសីហ៍ (--រាជៈសី) ឈ្មោះស្មៅមួយប្រភេទ ។ ឈ្មោះចេកមួយប្រភេទ ។ ទឹកដោះស្រស់ ទឹកដោះដែលនៅស្រស់ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គោរស ផង) ។
- ទឹកត្នោត ទឹកដែលស្រក់អំពីមុខផ្កាត្នោតគាប ។
- ទឹកត្រី ទឹកប្រៃមានពណ៌លឿងឬក្រហម ធ្វើពីមច្ឆជាតិស្អុយប្រឡាក់អំបិល ។
- ទឹកនោម ទឹកមានក្លិនឆ្អេះ ដែលមនុស្សឬសត្វបញ្ចេញពីក្នុងកាយតាមបស្សាវមគ្គ (ព. រ. ហៅទឹកមូត្រ; ព. ខ្ព. ហៅ បស្សាវៈ ឬ ទឹកបស្សាវៈ ។
- ទឹកបន្សារ គ្រឿងលាយសម្រាប់ផ្សារលោហជាតិឲ្យជាប់គ្នា ។
- ទឹកបស្សាវៈ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) បស្សាវៈ) ។
- ទឹកបាន (សំ. បា. បាន “ទឹកដែលគួរផឹកបាន, ទឹកសម្រាប់ផឹក”) ទឹកដែលមានពុទ្ធានុញ្ញាតឲ្យពួកបព្វជិតក្នុងពុទ្ធសាសនាប្រើជាភេសជ្ជៈបាន (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អដ្ឋបាន) ។
- ទឹកបាយ ទឹកដែលផាត់សម្រេងចេញពីអង្ករស្ងោរ ដើម្បីនឹងផ្ងំអង្ករនោះឲ្យងំកើតបានជាបាយ ។
- ទឹកផុស ឈ្មោះស្រុកមួយក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ។
- ទឹកពិភទ្ទសច្ចា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ពិពឌ្ឍនសច្ចា) ។
- ទឹកភ្នែក ទឹកដែលចេញពីភ្នែកដោយមានអ្វីចូល, ដោយប៉ះទង្គិច ឬដោយយំជាដើម ។
- ទឹកភ្លៀង ទឹកដែលធ្លាក់ចុះពីអាកាស មិនទាន់ប្រែឈ្មោះដើមនៅឡើយ : ងូតទឹកភ្លៀង, ត្រូវទឹកភ្លៀង ។
- ទឹកភ្លោះ ទឹកដែលហៀរចេញពីទ្វារមាសមាតា ក្នុងពេលមុនដែលទារកនឹងសម្រាលចេញមក; កាលដែលទឹកនេះចេញមកគេហៅថា បែកទឹកភ្លោះ ។
- ទឹកមន្ត (--មន់) ទឹកមង្គលដែលព្រះសង្ឃសូត្រចម្រើនពុទ្ធមន្ត ឬទឹកដែលអ្នកចេះមន្តអាគមសូត្រកូរផ្លុំ សម្រាប់ស្រោច, ងូត បង្ការខ្លួន ឬជម្រះចង្រៃ (តាមទម្លាប់អ្នកជឿ) ។
- ទឹកមាត់ ធាតុទឹកខាប់បន្តិចដែលកើតក្នុងមាត់ជាធាតុផ្សើមមាត់ឲ្យសើមជានិច្ច ។
- ទឹកមាស ប្រេងរាវស្អិតលាយកម្ទេចផង់មាសឬស្ពាន់ សម្រាប់លាបគ្រឿងរចនាផ្សេងៗ ។
- ទឹកមូត្រ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) មូត្រ) ។
- ទឹករងៃ ន. ទឹកដែលហូរចេញអំពីសាច់ត្រូវរបួសជិតនឹងពងខ្ទុះ ។
- ទឹកសរសេរ ទឹកមានព័ណ៌ផ្សេងៗ សម្រាប់ប្រើសរសេរ : ទឹកសរសេរខ្មៅ, ទឹកសរសេរក្រហម, ទឹកសរសេរស្វាយ, ទឹកសរសេរខៀវ...; ខ្មែរយើងហៅតាមទម្លាប់ថា ទឹកខ្មៅ ទាំងអស់ : ទឹកខ្មៅខ្មៅ, ទឹកខ្មៅក្រហម, ទឹកខ្មៅស្វាយ, ទឹកខ្មៅខៀវ... (ហៅទឹកសរសេរ ទើបសម) ។
- ទឹកស៊ីអ៊ីវ (ចិន) ទឹកសម្បុរក្រមៅធ្វើពីគ្រាប់សណ្ដែកសៀង សម្រាប់ប្រើការផ្សំនឹងម្ហូបអាហារណាមួយ ដែលគួរប្រកប ។
- ទឹកសំបថ (--បត់) ទឹកដែលពួកមនុស្សតាំងសច្ចាប្រណិធានស្បថ ទៅវិញទៅមក ហើយផឹកដោយសេចក្ដីប្ដេជ្ញាគ្នាយ៉ាងតឹង ក្នុងកិច្ចការណាមួយ ដែលជាអំពើទាស់ខុសនឹងច្បាប់សម្រាប់ប្រទេសដែលខ្លួននៅ ។
- ទឹកសំបួរ ទឹកដែលគេអប់ដោយផ្សែងទៀនក្រមួនឃ្មុំ ហើយដាក់ផ្លែសំបួរទុំ ឬដាក់ចំណិតផ្លែក្រូចសើចលាយខ្លះផងក៏មាន សន្មតថាជាទឹកមង្គលក្នុងការនិមន្តភិក្ខុសង្ឃសូត្រព្រះបរិត្តឲ្យកើតស្រីសួស្ដី...។
- ទឹកសំឡេង សូរស័ព្ទសំឡេងពីរោះឬមិនសូវពីរោះក៏ហៅ ទឹកសំឡេង បាន ។
- ទឹកអប់ ទឹកក្រអូបកើតដោយអប់, ដោយចំហុយជាមួយនឹងគ្រឿងក្រអូបផ្សេងៗ មានផ្កាជាដើម ។
- ទឹកអម្ចត់ (--អំម្ចត់) (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទឹកចត់) ។
- ទឹកអម្រឹត (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អម្រឹត) ។
- ទឹកអំពៅ ទឹកផ្អែមដែលគាបយកពីដើមអំពៅ ។ល។
ទៀន ( ន.នាមសព្ទ )
គ្រឿងសម្រាប់អុជ ធ្វើដោយក្រមួន ឬខ្លាញ់មានអំបោះជាប្រឆេះ សម្រាប់អុជយកពន្លឺជាសក្ការបូជា ឬប្រើអុជបំភ្លឺតាមធម្មតា ។
ទៀនគោល ( ន.នាមសព្ទ )
ទៀនធំលញ់ដោយក្រមួន ទម្ងន់តាំងពី ១ តម្លឹងឡើងទៅ សម្រាប់ប្រើក្នុងពិធីបុណ្យនិងមង្គលការផ្សេងៗ ឬបិទនៅគ្រែទេស្នា ដោយសន្មតថាជាគោលលើអស់ទៀនទាំងពួង ។
ទៀនជ័យ ( ន.នាមសព្ទ )
ទៀនធំសិតដោយក្រមួន តាំងពីទម្ងន់ ១៦ នាឡិឡើងទៅ សម្រាប់អុជក្នុងពិធីបុណ្យចម្រើនព្រះជន្មព្រះមហាក្សត្រជាម្ចាស់ជីវិត ឬអុជក្នុងពិធីសូត្រភាណយក្សក្នុងព្រះបរមរាជវាំង (តាមសណ្ដាប់រាជប្រពៃណីក្នុងកម្ពុជរដ្ឋ) : អុជទៀនជ័យ, លត់ទៀនជ័យ ។
ទៀនវស្សា ( ន.នាមសព្ទ ) [--វ័សសា ]
ទៀនធំស្រដៀងគ្នានឹងទៀនជ័យ ប៉ុន្តែសិតដោយក្រមួនច្រើនតាមបាន ដែលទាយកទាយិកាធ្វើប្រគេនភិក្ខុសង្ឃក្នុងថ្ងៃ ១៥ កើតឬថ្ងៃ១រោចខែអាសាឍសម្រាប់ព្រះភិក្ខុសង្ឃអុជបូជាចំពោះព្រះរត្នត្រ័យរាល់យប់ ក្នុងរដូវវស្សា : សិតទៀនវស្សា, ហែទៀនវស្សា, វេរទៀនវស្សា ។
ធ្លក ( ន.នាមសព្ទ )
ឈ្មោះឈើមួយប្រភេទពួកចំបក់ ផ្លែទុំសាច់ម៉ដ្ឋស្រដៀងនឹងក្រមួនមាត់ ក្លិនក្រអូបល្ងាន់ មានម្លប់ក្រាស់ជិតត្រឈៃ ។
បញ្ចុះ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ធ្វើឲ្យចុះ ។ បញ្ចុះកំពង់ ដាក់ប្រដាប់បន្លុងប្រគេនភិក្ខុសង្ឃ ជាកិច្ចឧទ្ទិសផលបុណ្យបញ្ជូនទៅបុគ្គលដែលទើបធ្វើមរណកាលថ្មីៗ (ពាក្យសាមញ្ញ, ពាក្យរាបសាហៅថា ប្លុង; ធ្វើតាមប្រពៃណីរបស់ប្រទេស); បរិភោគច្រើនហើយថែមទាំងយឺតយូរក្រឈប់ក្រលែង មិនចេះអស់មិនចេះហើយ : ចុះវាបញ្ចុះកំពង់ដល់ណាទៀត ? (ព. ទ្រ. ម.) ។
- បញ្ចុះជ្រំ ដាក់អ្វីៗច្រើនមុខលាយឡំគ្នា ។
- បញ្ចុះដន្លាប់ សូត្រសែកមន្តអាគម ប្រសិទ្ធីក្រមួនមាត់ក្នុងដន្លាប់ (តាមទម្លាប់អ្នកដែលជឿ) ។
- បញ្ចុះដំណាប់ ដាក់បន្លួញក្នុងដំណាប់ ។
- បញ្ចុះធាតុ ដាក់អដ្ឋិធាតុក្នុងដីឬក្នុងផែនដី ។
- បញ្ចុះតម្លៃ គិត ឬដាក់តម្លៃឲ្យថយចុះតិចជាងមុន ។
- បញ្ចុះបញ្ចូល និយាយណែនាំពន្យល់ឲ្យចុះចូល ។
- បញ្ចុះសីមា ចងសីមាដោយមាននិមិត្តកំណត់ព្រំដែន សម្រាប់ភិក្ខុសង្ឃធ្វើសង្ឃកម្មផ្សេងៗ តាមវិន័យព្រះពុទ្ធសាសនា ។ល។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

ក្រមួន ( n ) [krɑmuən] - detail »
wax; cosmetic; yellow flesh of a mollusc
ក្រមួន ( n ) [krɑmuən] - detail »
Kramuan Sa (Cambodian name for the present Vietnamese city of Rach Gia)

Reference: ក្រមួនស

Headley's Khmer-English Dictionary Subentry Full Text Search

ក្រមួនខ្មោច [krɑmuən kmaoc]
beeswax believed to have magical properties (when used as a love charm it is called ក្រមួនស្នេហ៍ )
ក្រមួនពត់សក់ [krɑmuən pʊət sɑk]
See:ក្រមួនលាបសក់
ក្រមួនមាត់ [krɑmuən moat]
lipstick
ក្រមួនលាបសក់ [krɑmuən liep sɑk]
hair pomade
ក្រមួនស្នេហ៍ [krɑmuən snae]
ត្រាវក្រមួន [traav krɑmuən]
kind of taro
រំពាត់ធាងដូងបិទក្រមួន [rumpoat tʰieŋ dooŋ bet~bət krɑmuən]
kind of whip made of the midrib of a coconut palm leaf with a small ball of wax attached to the tip
សូនរូបក្រមួន [soon ruup krɑmuən]
to model a wax statue
ស្លក្រមួន [slaa krɑmuən]
to purify wax by heating
អណ្ដើកក្រមួន [ʔɑndaǝk krɑmuən]
soft-shelled turtle (poss. of the genus Trionyx)