Khmer Dictionary: កៀន

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ក្លៀក ( ន.នាមសព្ទ )
កៀនដៃនៅក្រោមស្មា ។
កន្លាត ( ន.នាមសព្ទ )
ឈ្មោះសត្វល្អិតមួយប្រភេទ មានក្លិនឆ្អេះអាក្រក់ ច្រើនកើតនៅនឹងទីកៀនកោះក្នុងផ្ទះលំនៅ ជាសត្វឲ្យទុក្ខម្នេញដល់មនុស្ស ដោយហេតុកាត់សំពត់អាវ និងក្រដាសជាដើម ។ កន្លាតមួយយ៉ាងទៀត មានស្លាប ហៅថា កន្លាតស្លាប ។
កន្លៀត ( ន.នាមសព្ទ )
កៀនកំបាំង, ទីចង្អៀតកៀនកោះ ។
កៀន ( ន.នាមសព្ទ )
ញោច ឬ ឈូងតូច : កៀនសមុទ្រ ។
- កន្លៀត : កៀនជញ្ជាំង ។ ឈ្មោះក្អមតូចៗ ធ្វើនៅភូមិកៀន ក្នុងស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង, សម្រាប់ដាក់ស្ករត្នោត : ក្អមកៀន ។
ក្រលៀន ( ន.នាមសព្ទ )
កៀនភ្លៅ ។
ខួច ( ន.នាមសព្ទ )
អវយវៈដំរីនៅកៀនត្រចៀក កន្លែងចេញប្រេង នៅពេលដែលវាឡើងខ្លួនពេញទំហឹង (ដំរីចុះប្រេង) ។ កុម្ភការភណ្ឌខ្នាតតូចមានកស្ដួចភាគខាងក្រោមប៉ោងឆ្អឹងគ្អីងធ្វើដោយថ្ម ឬដោយដី ។ ស្នាមខូងនៅតំបន់ថ្ពាល់ ឬក្បែរមាត់ ឧ. ថ្ពាល់ខួច ។
មមៀរ ( ប.បរិវារសព្ទ )
ពាក្យសម្រាប់និយាយផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ សសៀរ ថា : ដើរសសៀរមមៀរ គឺដើរសសៀរសំរៀមៗក្បែរខាង ។
- អៀរមមៀរ ដែលសសៀររកតែខាងៗឬក្បែរ, កៀនដោយអាការអៀនប្រៀន ឬញញើតញញើម ។
រនោង ( ន.នាមសព្ទ )
សត្វល្អិតមួយប្រភេទ សម្បុរខ្មៅពភ្លក់ ខ្លួនរឹង ច្រើនកើតក្នុងរដូវភ្លៀង នៅនឹងកៀនមេដំបូលឬកៀនផ្លានផ្ទះចាស់, ចួនកាលធ្លាក់ចុះមកក៏មាន, ច្រើនហៅថា មេរនោង (ប្រហែលជាហៅក្លាយមកពីពាក្យថា ននោង ទេដឹង ? ព្រោះសត្វនេះមានរូបសណ្ឋានស្រដៀងនឹងគ្រាប់ននោង) ។
លាក់ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ធ្វើឲ្យមានគន្លាក់ : លាក់ឈើ ។ បិទបាំង, បំបាំងឬទុកមិនឲ្យគេឃើញ មិនឲ្យគេដឹង : លាក់របស់, លាក់ខ្លួន, លាក់ពុត ។
- លាក់កំនួច លាក់គំនិតដែលកួចកាន់ទុក ឬលាក់ល្បិច, លាក់ចំណេះ ។ លាក់បាំងអ្វី និ. ពាក្យនិបាតសម្រាប់និយាយផ្តើមប្រាប់សេចក្ដីទៀងត្រង់មិនលាក់មិនបំបាំង : លាក់បាំងអ្វី ខ្ញុំសព្វថ្ងៃនេះទ័លក្រណាស់បានជាមករកខ្ចីប្រាក់អ្នក ។
- លាក់លៀប ឬ - លាក់លៀម លាក់ក្បិតក្បៀតទុកសំចៃ ឬលាក់ទុកនៅកៀនកោះ ។
- លាក់សុំ លាក់ទុកត្រដក់ត្រសុំ ។ល។
សីហៈ ( ន.នាមសព្ទ )
(សីហ; សឹហ) សត្វចតុប្បាទពួកមួយជាម្រឹគមានអំណាចអង់អាច (សិង្ហ; បារ. លីយ៉ុង Lion) ។ ក្នុងគម្ពីរពុទ្ធសាសនាថា សីហៈ មាន ៤ ប្រភេទគឺ ១-
- តិណសីហៈ សីហៈមានសម្បុរប្រផេះ ស៊ីតិណជាតិជាអាហារ; ២-
- កាឡសីហៈ សីហៈមានសម្បុរខ្មៅស៊ីតិណជាតិជាអាហារដែរ; ៣-
- បណ្ឌុសីហៈ សីហៈមានសម្បុរលឿងចាស់ (សម្បុរត្នោត) ស៊ីសាច់សត្វជាអាហារ; ៤-
- កេសរសីហៈ សីហៈមានកេសរ គឺត្រង់កមានសំណុំរោមសម្បុរក្រហម, មានឆ្នូតក្រហម៣ស្រស់ក្រឡាញពីត្រឹមក្បាលកាត់ចំមកលើខ្នង គឺឆ្នូតមួយកណ្ដាលបង្ហូតត្រង់ចុះតាមខ្នងដងកន្ទុយ ឆ្នូតពីរសងខាងងាកចុះតាមកៀនត្រគាកទាំងពីរ (ម្ខាងមួយ) វិលវៀនព័ទ្ធជាទក្ខិណាព័ត៌, ត្រង់មុខនិងចុងជើងទាំងបួននិងចុងកន្ទុយមានសម្បុរក្រហមស្រស់, សរីរប្រទេស ក្រៅពីនោះមានសម្បុរ-សដូចសម្បុរខ្យងស័ង្ខដែលខាត់, ស៊ីសាច់សត្វជាអាហារ (ច្រើនមាននៅក្នុងហិមវន្តប្បទេស), កេសរសីហៈនេះមានអានុភាពជាងសីហៈទាំង ៣ ប្រភេទខាងលើ; ហៅ សីហរាជ ឬ រាជសីហ៍ “ស្ដេចសីហៈ” ក៏បាន (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សិង្ហ និង គជសីហ៍, នរសីហៈ ឬ នរសីហ៍ ផង) ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ សរសេរជាសីហ អ. ថ. សីហៈដូចជា សីហនាទ សូរសព្ទបន្លឺនៃសីហៈ, សម្រែកសីហៈ ។ ព. ប្រ.
- បញ្ចេញសីហនាទ កម្ទរសូរសព្ទឮខ្លាំងៗឥតញញើត, និយាយក្អេងពេញត្រពងមាត់ ។ (សូរសីហនាទ) (សូរៈ--) ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សូរ គុ.) ។
- សីហបញ្ជរ (ព. ប្រ.) បង្អួចរបស់លោកអ្នកមានអានុភាពដូចសីហៈ គឺបង្អួចដំណាក់ឬប្រាសាទរបស់ក្សត្រិយ៍ទ្រង់រាជ្យ : ព្រះរាជាទ្រង់ប្រថាប់ក្បែរសីហបញ្ជរ ។ ឬ បង្អួចមានរង្វង់ដូចជាទ្រង់ជំហរសីហៈ ។
- សីហពិលាស ឬ--វិលាស ដំណើរនៃសីហៈ ។ ព. ប្រ. លំនាំលីលាឬដំណើរគគាតឥតភ្លឹក ។
- សីហសយ្យា ឬ --សេយ្យា (--សៃយ៉ា) ដំណេកសីហៈ (កេសរសីហៈដេកផ្អៀងទៅខាងស្ដាំជាដរាប) ។ ព. ប្រ. ដំណេកដូចជាសីហៈ គឺដំណេកផ្អៀងទៅខាងស្ដាំ ជើងធ្វេងតម្រួតលើជើងស្ដាំ(បន្ទំព្រះពុទ្ធ) : ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់សម្រេចសីហសេយ្យា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សីហសេយ្យាសន៍ ក្នុងពាក្យ សយ្យា ឬ សេយ្យា ផង) ។
- សីហាស-នៈ (--សៈន៉ៈ; បា. < សីហ + អាសន) ព. ប្រ. អាសនៈរបស់លោកអ្នកមានអំណាចដូចជាសីហៈ គឺរាជាសនៈឬរាជបល្ល័ង្ក : ព្រះបរមក្សត្រិយ៍ទ្រង់គង់លើសីហាសនៈ ។ ឬអាសនៈមានទ្រង់ទ្រាយដូចរូបសីហៈ, គ្រែរូបសីហៈ ។ល។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

កៀន ( n ) [kien] - detail »
corner; inlet
កៀន ( prenp ) [kien] - detail »
near; next to, against

Reference: នៅកៀន
កៀន ( n ) [kien] - detail »
kind of small characteristic earthenware jug made in the town of Kien

Reference: ក្អមកៀន

Headley's Khmer-English Dictionary Subentry Full Text Search

កៀនកោះ [kien kɑh]
(every) nook and cranny
កៀនសមុទ្រ [kien saʔmot~saʔmottreaʔ-]
small bay